Cam balkon, sabah ışığını tümüyle içeriye taşımaya fırsat vermiyor. Hantal kaslarına tutturulmuş kollarını sallayarak döneliyor genç adam. Hareketlerinin rüzgârıyla uçuşan tüyler nereye konacağına karar verememiş gibi sağa sola uçuşuyor. Birini küt parmaklarıyla tutmaya çalışıyor. Sanki hâlâ şurada tünüyor o muhteşem kuyruğuyla horozu. Kabarık tüyleriyle boynunu ileri uzatmış, kapıdan girişini bekler gibi. Horozunun kâhin bakışları düşüyor ağacın oynaşan gölgeleri üstüne. Güneş, ufku aşmaya çabalıyor; salkım saçak bulutlar, mevsimden utanarak sünüp uzuyorlar. Sarının güçlü ışıltısı kızıla dönerken tüm üzüntüsü eriyerek yitip gidiyor. Üzerinde kumar oynamış hayat, çuha örtüsünü silkeleyip kınında tuttuğu gerçeklerle baş başa bırakıyor onu. Sönük kırıntılarıyla anılar, şimdi konuşuyor, bağırıyor, sallanıyor ve geçmişe dalıyor.

Bazı kokular, mutfakta kapalı kalmaktan sıkılıp açık kapıdan balkonun sıvasına, pervazlarına sinmiş tanımsız yaşanmışlıkları dillendiriyor. Tıknaz, kafası bedenine oranla büyükçe, omuzları geniş fakat içe dönük durduğundan sırtı kamburmuş gibi durmasına rağmen genç olduğu belli genç adamın. Bacakları, hızarla dikkatlice biçilmiş iki kısa kütüğü andırıyor. Saçsız başı terlemiş, alnının kırışıkları kaşlarının üzerine yığılmış. Burnu iki gözünün ortasından incecikçe gelirken aniden genişleyen ve iki yana yayılan kocaman delikleriyle en göze çarpıcı organı. Küt parmaklı ellerini çapraz olarak birbirine kenetliyor balkondan dışarıyı seyrederken.

İşte çok da uzakta olmayan tekdüze yaşantısı, taş bir ırmak gibi uzanan yoldan geçip gidiyor. Bir nevi ömrünün geçit töreni… Sevinçleri ve üzüntüleri belirgin olmayan gamsız iş dönüşleri. Öğle yemeği menüsündeki kokuların terle beraber özgürleşip ortalığa salındığı ekşi tütsüden, tıkış tıkış insan etinden kendini koparıp indiği minibüs durağı. Evinin beş metre ötesinde, tekmelenerek, hedef tahtası gibi kullanılarak eğilip bükülmüş teneke tenteli, otobüs durağıyım, diye bağırıp varlığını kanıtlamaya çalıştığı dikdörtgen kutu. Hiçbir sürprizin kendini beklemediği evinin oluklu sacdan siperi olan mavi yağlı boyalı dış kapısı. Rutinleşmiş giriş çıkışlara alışıklığından gamsızca gerinerek açılıyor. Önünde zavallılığı tartışma götürmeyen, eşlerini arayan terlikler, arkasına basılıp ezilmiş pazar malı irili ufaklı naylon ayakkabılar. Her birinin yönü başka yöne bakıyor.

Zahmetlice üzerinden atlanarak sofaya geçilen bir eşik. Yer sofrası, tarhana çorbası kokusu, lahana buğusu, elle bölünüp eşit olmadan üleştirilmiş somun ekmeğin çağrısı. Elini ayağını yıkmaya giden genç adama eşlik eden annesinin sert ve bıkkın sesi.

“Bekleyin geberdiniz mi, ekmek düşmanları.”

Bu ekmek düşmanları deyiminin muhatabı dört kız torunu. Kıvırcık kapkara saçlı, zeytin gözlü dünya güzeli dört kız. Öfkesi onlara değil besbelli, bir oğlan torunu olmamasına. Gelinin iş yapmakdaki beceriksizliği. Yemek yapmaktaki acemiliği. Kaynanası bağırdıkça eli ayağına dolaşıp sakarca davranan, sürekli gözü ayak uçlarında gezen kadıncağız, bu evde beslenen bir boğaz.

Genç adam, aylık kazancının pay edildiği, taksitlerinin uç uca ulanıp, ‘desinler’ için döşenen ama ‘kirlenmesin’ diye hiç girilmeyen bir salon için çalışır durur. Bebelerin istiflenip uyumaya muhtaç olduğu, dede ve nenenin artık lüzumu olmayan mahremiyet alanı, bir erkek çocuk yapmak için tahsis edilmiş yatak odasıyla sofaya açılan üç bölme. Islaklığı hiç kurumadığı için romatizmalı bir banyo, bir tuvalet. Her daim misafire hazır edilmiş kapısı kilitli duran bir salon. Hiçbir heyecanın yaşanmadığı iç mekândan kaçmak gerektiğinde çıkılabilecek büyücek bir balkon. Yaşam alanı hepi topu yüz metrekare olan bu ev, kalan mirasların ve didinmelerin sonucunda elde edilmiş. Bu ailenin umudunu, neslinin devamını bağladıkları tek erkek çocuk, genç adam. Yaşlı bir anne ve baba. Sekiz kişilik çekirdek aile.

Yaşlı adamın sessizliği, kendi gölgesinin çapının dışına çıkmayan bakışları tedirginlik anıtı. Baktığında ise kemik gibi batan bir yalnızlık sunuyor karşısındakine. Konuştuğu birkaç kelime, çelik grisi miskin bir kırağı yağdırıyor bulunduğu ortama. Soyunun kuruyacağından endişelenerek tüm hıncını giydirdiği suskunluğu. Eve oğlundan önce geliyor, halı kılıflı minderine bağdaş kuruyor, ot yastığa sırtını dayıyor. Karısı, gelini ve dört kara kız torunu hizmetinde el pençe. Vazgeçemediği, büyüklerinden ödünç aldığı köylülüğü hep sırtında. Oğlu için babasının bu hâlleri kanıksanabilir değil ancak alışılabilir bir durum. Bir devlet dairesine işe girdiğinden beri hayatı bu yavanlıkta genç adamın. Nefesini tıkayan evin havası hep aynı. Çivit kokulu badana, naftalin kokusunu hiç yitirmeyecek olan yatak yorgan. Bunca kalabalığın ortasında sıkışıp yükselen bir yalnızlık.

Çöp tenekeleri aynı kokuyor yine o günkü iş dönüşünde. Fakat bir ses, evlerinin safralarının içinde var olma çabası, rutinini bozuluyor genç adamın, dönüp bakıyor sese doğru. Sarı kanatlarını çırpıp dışarı çıkmak isteyen bir civciv, gücü yettiğince yardım istiyor. Çöp tenekesinin içine eğilip alıyor, esnek kenarları çöpe belenmiş gagası açılıp kapanıyor. İçinde eşi ve çocuklarına duyduğu merhamete benzer bir his uyanıyor.

Karşı komşuları olan Hamit amca, dibinden yağlı, pis bir su sızdıran çöp poşetini getirirken görüyor onu. Genç adamın elindeki tavuk civcivini görünce soruyu beklemeden cevap veriyor.

“Tavukçuların kuluçkalarından çıkan civcivlerden. Sanırım itlaf edilirken kaçmış ellerinden.”

“Salgın hastalık mı varmış?”

“Yok canım. Horoz olacakları ayırıyorlar. Yumurta tavuğu lazım onlara.”

Cevap vermeden eve yöneliyor genç adam. Avucunda civcivle.

“Oğlum, nerede büyütecen? Bahçen mi var?”

Hamit amcanın son söylediklerini duymuyor, yürüyüp gidiyor. Evdekiler şaşkın, genç adam mutlu. Önce bir kutunun içinde sonra da balkonda besliyor onu. Genç adamın hayatına bir anlam katıyor bu varlık. Artık ayrıksı bir yere koyduğu civcivi görmeye can atıyor. Hatta yeniden onun her hareketini kaydettiği bir günlük tutuyor gizlice, yeni yetme heyecanıyla. İlk ötüşünü, elinden yem yiyişini, sabahları kurulmuş saat gibi başlayan gevezeliklerini… Eh, artık bir adı hak ediyor bu kıymetli canlı. Sarı Ercan. Dakikalarca ve ileri zamanlarda saatlerce balkonda onunla zaman geçiriyor.

İlkin ışık sarısı yumuşak tüyleri ve avuç içi kadarken tüm ailenin ilgi odağı olan horoza adı yakışıyor doğrusu. Sevimliyken herkesin sevgilisi. Gel zaman git zaman metalik renkli kıvrık kuyruklu gürültücü varlığa dönüştüğünde tartışmaların odağına yerleşiyor. Kızlar, sokağa salınmadıkları için oyun alanları olan balkonu da kaybettiklerinden hiç âdetleri olmadığı üzere şikâyete başlıyorlar. Gelin, zaten yetemediği işlerine bir de balkonun her gün temizliği eklenince ağlama krizleri geçiriyor. Yaşlı kadın, daha hırçınlaşıyor, gıyabında oğluna beddualar yağdırıyor. Yaşlı adam ise görmeye alıştığı ilginin kaybolmasından hoşnutsuz, çifte kavrulmuş zorbalığını artırıyor. Bunlardan gündüz vakti nasibini alan horoz, hırçınlığı zirveye taşıyor. Kurtarıcısından başka kimseyi balkona yanaştırmıyor.

Bunlardan bihaber genç adam, iş çıkışlarını, horozunun hasretiyle yanıp tutuşarak bir an önce eve gelmeyi iple çekiyor. Kaybolur, başına bir iş gelir düşüncesiyle bahçeye çıkarmadığı horozunun ihtiyaçları, her şeyin önüne geçiyor. Aşağı atlar ve kaçar diye balkonu camekânla kapatıyor. Zahirecilerden çeşit çeşit buğday, mısır, arpa ve envaiçeşit yem alıp, avucunda yediriyor. Suyuna konacak gerekli vitaminleri ihmal etmiyor. Horoz, palazlanmakla kalmıyor besiye çekilmiş damızlık hayvanlar gibi semirdikçe irileşip azmana dönüşüyor. Daha da güzelleşiyor, sahibinin hayranlığına mazhar oluyor. Balkonun onun rahat etmesine yönelik düzenlenme işi adama ayrı bir zevk veriyor.

Kokudan rahatsız olduklarını sürekli dile getiren annesi, karısı ve çocukları yüzünden temizliğini bile üstleniyor. Ondaki bu hamaratlık, bugüne dek babasının elinden bir şeker bile almamış sabilerin ruhunda derin yaralar açıyor. Kara kızlar, sarı horoz kadar olamamanın eksikliğini hissediyor. Adamcağız, çocuklarını götürmediği kırlara çıkıyor ara sıra horozuyla ve yağmurdan sonra toprağın sulu bağrından çıkan solucanları toplamak için elinde bir teneke konserve kutusuyla. Arada bir iş icabı yollandığı şehirlerden, ülkelerden dönüşte getirdiği şekerlemelerden mahrum kalan annesi ve eşi, ucu bulunmayan dolaşıklığı açılmayacak bir sıkıntı yumağına dönüştürüyor. Artık evde mutlu olan iki şahsiyet var; horozu ve kendisi.

Balkonun kümesi andıran kokusu, artık evin içini dolaşırken daha beter nem kokusuyla çarpışıp açık pencerelerden ve kapıdan dışarı taşıyor, komşuları bile rahatsız ediyor. Yaşlı adam suskunluğunu, artık son kerteye gelmiş sabrının zorlanmasıyla bozuyor.

“Bari horoza bir nüfus cüzdanı çıkaralım da neslimiz sürsün. Sarı Ercan. Peh!”

Bu iğnelemeleri kulak arkasına atıyor genç adam, yaşam mekanizmasının çarklarını horozu için döndürüyor. Huzur bulduğu tek yer, bu balkon ve kucaklar gibi açtığında genişliği bir metreyi bulan kanatlar. Yanına sahibinden başka – artık kim kimin sahibi tartışılır- kimseyi yanaştırmadığından tatil günlerinde bile balkonda horozunun yanında. Bir tünek, çıkıp zıplayabileceği dekorlar yapıyor, balkonu minimal bir sirke döndürüyor. Devlet dairesinin yollamak istediği şehir dışındaki görevlerini başkalarına devrediyor. Öyle bağımlı hâle geliyor ki emekli olup kırsalda bir ev bile düşünüyor, içinde horozu ve kendisini düşlüyor.

Pençelerini temizlemeye, tüylerini parlatmaya, beslenmesi için değişik gıdalar araştırmaya onca vakit ayırıyor ki horozunun anlaşılmaz lisanına o kadar dalıyor ki evin boğucu sessizliğinin anlamını düşünecek vakti kalmıyor.

Şu anda olduğu gibi, camekândan dışarıda akıp giden ve bir daha dönmeyecek olan yaşam ağının ipliklerinin titrediğinin farkında değil. Ve pusuda bekleyen belirsizliklere tüm duyularını kapatmış. Bakışları sonsuz bir yolculuğa çıkmış gibi uzakta.

Kırılıp zorla girilen kapıdan içeri doluşan kalabalık ise onun dünyasından çok uzakta. Sofadaki yer sofrası, tabaklar, içindeki ısırılıp bitirilmemiş butlar, kanatlar, göğüs eti, sininin ortasındaki pilav tenceresi, sofra bezinin çevresinde düzensiz bir biçimde bağdaş kurmuş ancak yana yatmış cansız bedenler. Tüyler ürperten bir akşam yemeği. Ailenin yer sofrasına son oturuşu. Orta Çağ vahşetini sahneleyen Barok tarzı bir tablo.

Hamit amca, polisler ve sağlık görevlileriyle eve ilk girenlerden. Atmaya götürüp hengâmeyi görünce elinde unuttuğu kokuşmuş çöp torbası.

“Yapma etme dediysem dinletemedimdi.” diyor bu kan gölünün ortasında ayaklarının ucuna basarak ilerleyen komisere.

“Kime, ne dedin babalık?”

“Babası şikâyetlerden yılmıştı, evdekilerin zoruyla horozu kesiyordu ikindileyin. Böyle olacağını bilsem engel olurdum.”

“Ne diyorsun, anlayamadım.”

“Çöpten civcivi aldığında diyorum. Aslını sorarsan iyi delikanlıdır. Zaar dellendi öğrenince. Zaten pek de akıllı sayılmazdı ya. İşten eve, evden işe gidip gelirdi. Bir de şu -sofradaki tencereyi göstererek- suyuna pilav yapılmış horozuyla ilgilenirdi garibim. Nasıl yaptı bunu aklım almıyor. Bir horoz için, değer miydi?” diyor komiserin kulağına.

Zamanda asılı kalmış gibi balkonda boşluğa bakarken sallanan genç adamı gören polisler, silahlarını bu şüpheliye doğrultuyorlar. Komiser, Hamit amcanın söylediklerinden bir şey anlamamış, hâlâ göz ucuyla bakıyor.

“Çok pis kokuyor. Git şu elindekini at çöpe de seni şahit yazıp zapta geçirelim. Sonra da karakolda ifadeni alalım” diyor zanlının duymasından imtina ederek. 

Zanlı, ipleri başkasının elinde olan bir kukla gibi sallana sarsıla polis aracına bindiriliyor. Aracın rüzgârından üç beş sarı tüy havaya yükseliyor. Gece, karanlık sağanağını günün utançla zayıflayan ışıklarının üstüne döküyor.

 

Kazağımın kollarını çekiştirdim. Melamin meyve kasesini kucağıma aldım, pazardan getirdiğim mandalinaları soymaya başladım. Bu kâse ne zamandır bizim evde? Melamin mi kaldı hâlâ yahu? Yanımda oturan kadın, bir zamanlar kokoreç yiyip apartman zillerini çala çala eve koştuğum kadın mı? Ben hâlâ evin bütün camlarını silen, zeytinyağlı pırasayı pirincini bol koyarak yapan adam mıyım?

Mandalinalardan birini Ayfer’e uzattım.

“Bu kâse var mıydı bizde?”

Ayfer göz ucuyla baktı. “Bilmem. Annem getirmiştir belki.”

“Hı.”

Mandalinayı seçmek de yemek de ustalık işidir. Önce tüm pazarı dolaşırsın; çekirdekli mi, çekirdeksiz mi, ince mi kalın kabuk mu? Daha uygun fiyata daha iyisi var mı? Karar verirsin hangisini istediğine. Poşete çürük atmasın diye pazarcının elinden gözünü ayırmazsın.

“Selim, ne biçim mandalina bunlar ya, suyu da yok. Verme bana daha.”

“Bu mevsim bu kadar olur Ayfer, ne bekliyorsun bir mandalinadan?”

“Sen de diyorsun, mevsimi değil. Niye aldın ki?”

Niye aldım ki? Ne bekliyorum bir mandalinadan? Burnuma götürdüm elimdeki kabuğu, çok güzel kokuyordu.

Eve gelince yerleştirirsin özenle seçtiklerini. Çok aldıysan sığmaz, eğreti çözümler bulursun. Bir tepsi mesela… Sonra o tepsi gözüne batar, modası geçmiş desenleriyle mutfağın ortasında. ‘Ay ne zevksizmişim,’ diye rahatlar insan, sonunda bulmuştur bir kusurunu. Ne zaman aldım ki ben bu tepsiyi?

Ayfer’e uzun uzun anlatmak istedim mandalinaya haksızlık yaptığını. Sonra vazgeçtim. Mandalinamın kabuklarını yavaş yavaş soydum. Çocukken’ beyaz iplik’ derdim, her bir tanesini saran liflere ve onları ayıklamadan yiyemezdim mandalinayı. Lifleriyle yiyordum artık sevmesem de. Faydalıymış güya.

“Ay Selim, nasıl yiyorsun? Tadı bile yok. Çok güzel elma almıştım, dur getireyim.”

“Yok istemem ben, sen kendine kadar getir.”

Ayfer ile aynı mağazada çalışırken tanışıp evlenmiştik. Evlendikten sonra birimizin işten ayrılması gerekmişti. Ben gönüllü olmuştum ayrılmaya, sonra iş bulurum ümidiyle. Üç senedir gönlüme göre iş bulamamıştım. Ayfer çocukken incir satarak başlamış iş yaşamına ve hiç durmadan devam etmişti çalışmaya. Ailem yazları hiç çalıştırmamıştı beni. Çalışmanın ne demek olduğunu yirmi beş yaşımda öğrenmiştim. Felsefe okuyup, t-shirt katlamaya iş denilirse tabii. İlk zamanlar evin her köşesine elimi değdirirdim, camları sirkeyle pırıl pırıl yapar, Ayfer’in sevdiği zeytinyağlı pırasayı pirincini bol koyarak pişirirdim. Haftada bir kokoreççiye uğramadan edemezdik; dönüşte apartman zillerini çala çala eve koşardık. Ayfer hiç çocuk olamamaktan, bense hiç büyümüş sayılmamaktan şikâyet ederdik.

Akşam çıkmalarımız seyrekleşti önce. Ayfer hep yorgundu. Camlar yavaş yavaş buğulandı, pırasa pirinçsiz, sessiz sofralarla geldi masaya. Pazara gitmekten vazgeçmedim yine de, özenle seçtim sebze meyveleri. Ayfer beğenmese de hoşuma giden ne varsa aldım.

“Selim, mandalinaları koyacak başka tepsi bulamadın mı?”

“Ya sorma Ayfer, ben de dedim nasıl almışım bu alaturka şeyi.”

Tepsiyi boşalttım, mandalinalar tezgâhın üstünde, başıboş kaldı. Bir süre dokunmadım. Mutfak penceresinden dışarı baktım. Arka bahçede çocuklar oynuyordu. Kahkahaları camın buğusuna çarpıp dağılıyor, bana ulaşmadan havada eriyordu.

“Hayır öyle değil o, önce ben atacağım taşları sonra sen.”

“Ben hiç atmadım ki, olmaz öyle.”

Çocukların tartışmasını izlerken mutfak daha geniş gözüktü gözüme. Sığdıramadıklarımı sığdırabilirdim. Yeni kaplar buldum, mandalinaları yerleştirdim. Beğenmediğim tepsiyi çöpe attım. Eğilip çöp torbasını bağlarken altından sızdığını fark ettim, çayın demini süzmeden atmış yine Ayfer. Kaç kere söylemiştim, hatırlamıyorum. Saydırmak yerine, başımı kaldırmadan, “Beğendiğin bir tepsi alırsın,” dedim. Sesim ne kızgın ne yumuşaktı, sadece, yerini bilmişti. Ama Ayfer için bilmiş miydi, onu bilmiyorum.

Çocuklar bahçede birbirine girmişti. Anneleri, gelip onları ayırana kadar büyüdüklerini önce kendilerine, sonra birbirlerine kanıtlamak için itişip durdular.

O sırada çayın altını kıstım, su kaynaya kaynaya neredeyse bitmişti. Gözümün önüne annem geldi. Babamın açık bıraktığı çaydanlığa söylenirken, mutlaka bana da dönerdi.

“Dökme Selim, her yer kırıntı oldu bak, dikkat etsene.”

“Anne, tamam.”

“Ne zaman büyüyeceksin sen?”

Çöp torbasını değiştirdim, dökülenleri sildim.

“Sinir oluyorum bu kadınlara,” dedi Ayfer, “çocukları rahat bırakmıyorlar. Çocuk onlar, kavga etsinler, barışsınlar. İlla karışacaklar. Annelik böyle bir şey olmamalı.”

Ayfer’e uzun uzun anlatmak istedim onların çocuk kalmak istemediklerini, annelik mevzusunu ise içimin en derinlerine ittim. Sonra vazgeçtim, salona geçtim. Ayfer’in soyduğu elmadan bir ısırık aldım, canım istemiyordu ama orada duruyordu işte elmalığıyla. Tadı bir şey hatırlatmadı. Elmayı avucumda tutarken mutfakta bıraktığım mandalinalar geldi aklıma; kabukları soyulmamış, birbirine yaslanmış tezgâhın kıyısında...

Bahçedeki çocukların sesleri hâlâ geliyordu; biri “Sen başladın!” diye bağırıyordu. O sesin içine annemin yıllar önceki “Ne zaman büyüyeceksin sen?” deyişi karıştı.

Elmayı masaya bıraktım, mutfağa döndüm. Bir mandalina aldım elime, liflerini ayıklamadan ağzıma attım. Tadı hâlâ yoktu, ellerimi kokladım.

“Mandalinaların kabuklarını tavada yakarız, güzel kokar. Eskiden sobanın üstüne koyardık,” dedim Ayfer’e.

Duymadı.

İhtiyar adam her gün bu pencereden mi bakıyordu? Şimdi buradan bilmem kaç kilometre uzaklıkta Feriköy’de gözleri hiçbir şey görmeden kim bilir nereye bakıyor? Peki, gözleri görürken bu pencereden nereye bakıyordu? Oturduğum yerden görmesi güç çünkü pencerenin yanına kondurulmuş olan kırmızı yüzlü koltuğuna en büyük kızı oturmuş. İhtiyarın benim bildiğim üç kızı vardı, bir de hepsinden büyük olan Hatice Hanım varmış ki ben onu hiç görmedim. İhtiyarın hanımı da zaten on iki sene kadar evvel sizlere ömür. Senelerdir annesinin yokluğuna alışarak yaşayan genç kadının gözlerinde şimdi daha derin bir hüzün var, nasıl olmasın son kalesi de düştü. Derin bir nefes alıp verdi. Başını kaldırıp etrafına baktı, herkes ellerinde bir tabağın içinde tutuşturulmuş fındıklı helvayla meşgul oluyor. Ela gözleri odayı tararken insan kalabalığının içinde başını kaldırmış ileri bakan tek kişiyi, beni buldu. Hüznünü muhafaza ederek bir baş selamı verdi, ben de belli belirsiz selamına karşılık verdim. Fakat aklım hâlâ penceredeydi, ihtiyar her gün o kırmızı yüzlü koltuğa oturarak nereye bakıyordu? Deniz desem değil, buralarda hiç deniz yoktu. İstanbul’da ama denizden uzakta! Ağaç desem değil, sokakta ağaç yok. Her yer silme beton! Gözler yeşilliğe hasret ama bu mevsimde yapraklar yeşil olmaz ki! Tam da yaprakların sararıp kızardığı güz mevsimindeyiz, onlar dallarında olgunlaşacaklar, önce biraz saracaklar sonra da iyice kızaracaklar. Hemen ardından da ilk esen rüzgârla birlikte emanet şekilde tutundukları dallarından kopacaklar ve yerlere düşecekler. Bir gün öncesinde hiçbir şey yokken, uyuyup uyanacağız ve sabah mahmurluğuyla uzanıp perdeyi açtığımızda bir de bakacağız ki; her yer silme yaprak olmuş. Kıpkırmızı bir deniz sokağı kaplamış sanki, hâlâ esen rüzgâr bazılarını yerden kaldırıp havalandırıyor.

Odaya bir sessizlik hâkimdi, kadın gözlerini tekrar indirdi. Şimdi sol eliyle tuttuğu çatalını tabağına rastgele sallayarak kopardığı helva parçalarıyla oynuyordu. Ya da oynuyordu demek haksızlık olabilir, sanki eğlencesine yapıyormuş gibi anlaşılabilir. Ancak hiç eğlenir gibi bir hâli de yoktu. Gözleri tabağa doğru dalıp gitmişti. Yavaş yavaş ayrılışlar başladı, cenaze evinin sakinlerini acıları ve yaslarıyla baş başa bırakma telaşı! Birer birer herkes kalktı, bitirdikleri tabaklarını mutfağa doğru götürdüler. Birlikte gelen insanlar ise içlerinden birine vererek tabakları toplu olarak mutfağa gönderdiler. O an ben de karşımdaki kırmızı elbiseli kadın gibi tabağımdaki helvayla oynadığımdan kimseye bakmıyordum, yerimden kalkmadım da. Odadaki insan sayısı azaldıkça benim görüşümün asıl bakmak istediğim yöne odaklanması da kısa sürdü. Sarı, küt saçlarını fark ettim birden ve üzerinde salınan kırmızı, uzun elbisesini. Bir cenaze için tuhaf bir elbiseydi, gözlerindeki dalıp dalıp gitmeleri görsem neredeyse ihtiyarın öldüğüne sevindiğini ya da o kadar umursamadığını söyleyebilirdim. Gerçi bana neydi? Zaten kendi kızıydı, ben de esasen ihtiyarla değil de onun her gün oturduğu koltukta nereye baktığıyla ilgilenmiyor muydum?
Akşamın alacalı bulacalı karanlığı yavaştan dışarıya çökerken ve dışarının soğuğu içeriye doğru akarken ben, kırmızılı kadın ve mutfaktakiler dışında evde kimse kalmamıştı. Hepi topu dört kişi falandık. Onlar orada çalışmaya dalmışken içeriye bakmıyorlardı bile. Sessizce helvamı bitirdim çünkü uzun uğraşların ve görmeye çalışmaların sonucunda anlamıştım ki ihtiyarın koltuktan nereye baktığını bugün anlayamayacaktım. Koltuğumdan kalktım, neredeyse benim şeklimi alacaktı. Her tarafım sızım sızım sızlıyordu, yine de bozuntuya vermeden hafifçe gülümsedim. Öyle otuz iki diş tekmili birden gülümsemek, cenaze evinde olmazdı.

“Başınız sağ olsun!” dedim, kadının oturduğu koltuğa doğru bir adım atıp. O an daldığı dünyalardan kısa bir süreliğine de olsa çıkıp başını kaldırıp bana baktı. Sol eli çatalı oynatmayı bırakarak, tabağı iki eliyle kavradı. Koltuğun yanındaki fiskos masasının üzerine bıraktı. Ağır ağır ayağa kalkarak benimle yüz yüze geldi.

“Dostlar sağ olsun.” dedi duyulur duyulmaz bir sesle ve benimkine benzer bir gülümseme takındı. Birbirimizin gözlerinin içine içine sanki onların ötesini, ruhlarımızın içini görmeye çalışıyormuşçasına baktık. Ancak bu sadece birkaç saniyeyle sınırlı kaldı, elini uzattı. Nezaketen tutmak için ileri doğru uzandığımda ayasının soğukluğu içime işleyebilecek cinstendi. Bir yukarı bir aşağı sallayıp, arkamı döndüm ve evden çıktım. Burası iki katlı bir binanın ikinci katı, ilk katta ihtiyara ait aslında. Kiracısı oturuyor sadece, o da benim. Alt kata inip, evin kapısını açmaya çalışırken birden kadına, gerekirse yardımcı olabileceğimi söylemediğim aklıma geldi. Hatice Hanım ile aramızda en ufak bir hukuk yoktu ama ihtiyarla aramızda bir şeyler vardı. Bunca yıllık komşusuydum ve çevredeki ev sahiplerinin tüm baskılarına rağmen onların kendi kiracılarından aldığından daha az kira alıyordu benden. Baskı yapıyorlardı çünkü kiracıları onlara örnek olarak bizim ihtiyarı gösteriyordu, bu da sinirleri geriyordu tabii. Yine de ihtiyar beni savunmaktan geri durmadı.

Evime girdim, eşikte sağ ayağımla adım attım. Yukarıdaki daireyle benim daire hemen hemen aynı plana sahipti. O yüzden kırmızı koltuğun bulunduğu konuma gelmek için dikkatle ölçüp biçtim. Kendimce tahmin ettiğim yerde durup, kendi evimin penceresinden dışarıya baktım. Bende de tıpkı ihtiyarın olduğu gibi kırmızı yüzlü bir koltuk vardı, tam da onun koltuğunun olduğu yerdeydi. Tam denk geliyordu, amma balıydım. Geçip oturdum. Pencerenin ötesinde hiçbir şey yoktu, sadece yol vardı. İnsanlar geçiyordu. Oturma odasının dışından kapının açılma sesi geldi. Kimdi ki bu acaba?
“Kim o?”

Kapı kapandı. İçeriye doğru yaklaşan bir ses, sorumu cevapladı.

“Benim babacığım!”

Babacığım mı? İyi de ben evli değilim ki, kendi kırmızı yüzlü koltuğumun üzerinde yan dönüp geriye bakıp gözlerimi eşiğe diktim. Uzun, kırmızı elbisesiyle eşikten içeriye Hatice Hanım girdi. Gülümsedi, yukarıda yaptığımız gibi hafif bir gülümsemeydi. İyi de burada ne işi vardı? Ben hiçbir şey sormaya fırsat bulamadan o konuştu.

“Beni hatırladın, değil mi? Yukarıda elimi sıkıp, baş sağlığı dilediğinde senin için endişelendim. Dairenize inmişsiniz yine.”
Birden hatırladım; vefat eden ihtiyar değildi, ihtiyarın hanımıydı. Tonton, yumuşak huylu bir kadın. Okunan Fatiha onun içindi, dökülen helva onun içindi. Peki ama ben kimdim? Kadına aldırış etmeden pencereye başımı çevirdim. Yola uzun uzun bakarken birden farkında olmadığım gerçek dilime geldi ve sözcüklere döküldü.

“Doğru ya, ihtiyar benim!”

 

Saatime baktım, daha zamanım vardı. Yolumun üzerindeki çay bahçelerinden en sık uğradığıma girdim. Kalabalıklar arasında etrafa göz gezdirdim usulca. Deniz kenarındaki masada oturan arkadaşlarımı görünce yanlarına doğru ilerledim. Selam verdim, yakınında bulunan boş sandalyeyi çekerek oturdum. Nedim, oturduğu yerden arkasına doğru bakındı. Etrafta boş bardakları toplayan çaycıyı görünce eliyle işaret yaparak seslendi, “Bize üç çay.” Çaycı, boşları toplamak için gelince “Benimki açık olsun. Limon da olursa sevinirim.” dedim. O da “Tamamdır abi,” deyip, tepsisinde oluşmuş küçük dağla çay ocağının yolunu tuttu.

 

Çay isteme faslı sona erdikten sonra Arif, “Kızının üniversite sınavı nasıl geçti? diye sordu Nedim’e. Nedim düşünceli bir ses tonuyla, “Türkçe, matematik iyi geçmiş ama fen sorularında takılmış. Paniklemiş,” diye cevapladı. “Oysa çok çalışmıştı. Denemelerde derecelere giriyordu. Ama sınavda stresten eli ayağı birbirine girmiş. Bazı doğru cevaplarını silip yanlışları işaretlemiş. Çok üzüldü sonrasında.”

 

Arif, ”Haberlerde izledim. Sınavdan çıkanların çoğu sınav sorularının zorluğundan bahsetti. Ağlayanları bile vardı. Çok da kafasına takmasın,” diye teselli etmeye çalıştı onu. “Hangi bölümü istiyor? diye araya girdim. Nedim, “Abisi gibi o da endüstri mühendisliğini istiyordu,” diye cevapladı. Arif tekrar söze girdi, “Şimdiden daha bir şey belli olmaz. Bakarsın istediği fakülteye girer.”

 

“Alacağı puanın denk geleceği yüzdelik dilim önemli,” dedi Nedim. “İstediği fakültedeki bölüme gitmesi için iyi bir yüzdelik arasına girmesi gerekiyor. Ona da söyledim. Bu sene olmazsa seneye daha iyi hazırlanır, tekrar girer.” Arif, “İyi yapmışsınız. Ama şu da var, o stresi yeniden yaşamak çok zor. O yüzdelik dilimler filan, ne olacağı belli olmuyor, inşallah gerek kalmaz.” dedi. Hep birlikte “İnşallah.” diye karşılık verdik.

“Üç çayınız,” dedi çaycı geldiğini belli ederek. Dumanı tüten çayları masaya bıraktı. “Limon demiştim,” dedim hafif serzenişle. Çaycı, “Bi dakka abi,” deyip çay ocağının önünde duran çocuğa beni göstererek seslendi. “Abiye limon getir.”

 

Çaylarımızı yudumlarken Arif tekrar sözü aldı, “Benim iş arkadaşımın oğlu üniversitede mimarlık okuyor. Arkadaşlarıyla birlikte müzik grubu kurmuş. Böyle olunca dersleri ihmal etmiş, dönemi uzatmış. Babası artık oğluna yalvarıyormuş, fakülteyi bitir de ne iş yaparsan yap, diye. Böylesi de var.”

 

 “Şimdiki nesil böyle,” dedi Nedim omuzunu silkerek. “Küçük kardeşimin oğlunun kafası zehir gibi. Ama derslerine asılmıyor. Önümüzdeki yıl üniversite sınavına girecek güya, hiç oralı değil. Bir an önce iş hayatına atılıp para kazanmak istiyor. Ders çalışacağı yerde gitmiş dayısının yanında inşaat işlerinde çalışıyor. Kardeşim çok dertleniyor ve kızıyor. Hanımı da, dokunma, ters teper, diyormuş.”

 

Arif, “Çalışsın,” dedi, “iyi yapıyor, şimdi üniversite okumak bir anlam ifade etmez oldu. Yine de gitmiş, bir zanaatın ucundan tutmuş sonuçta. Ne okusun? Çocuklar da haklı ya, ne bileyim.”

 

Masada konuşulanları sadece dinliyordum. Mevzuların bana ne kadar uzak olduğunu fark ettim. Sessizliğimi Arif gördü. “Seninki nasıl?” diyerek oğlumu sordu. “Daha iyi. Derste. Onu almaya gideceğim birazdan,” dedim. Sözü fazla da uzatmadı Arif. Kafasını salladı sadece. Saatime baktım yeniden. Vakit yaklaşmıştı. Çay parasını ödemek istedim. Arkadaşlar müsaade etmeyince teşekkür edip kalktım.

 

Oğlumu almaya giderken yol boyunca çay bahçesinde konuşulanları düşündüm. Her biri çocuğunun geleceğiyle meşguldü. Acaba, dedim kendi kendime oğlum hangi bölümde okumak isterdi? Bilemedim, bilmiyordum, hiçbir zaman da bilemeyecektim belki.

 

Kapısında ‘Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi’ yazan kurumdan içeri girdim. Bekleme odasına geldiğimde birbirlerinden ayrı özelliklere sahip özel öğrenciler öğretmenlerinin ellerini tutarak ailelerinin yanına geliyorlardı. Birkaç dakika sonra oğlum da geldi. On altı yaşında gencecik bir delikanlı olmuştu artık. Boyu boyuma yaklaşmıştı, şimdiden uzun boylu olacağı belliydi.

 

Önce etrafına bakındı. Beni görünce yanıma doğru geldi.  “Nasılsın?” dedim gülümseyerek. Cevap vermek istemedi. Üstelenmesini sevmediğini bildiğimden tekrar sormadım, sadece başını okşadım. Öğretmeni, “Bugün Metin ile renkler üzerinde çalıştık. El kasları için takıp çıkarma alıştırmalarını yaptık. İyiydi. Sonlara doğru sıkıldı ama istediklerimin çoğunu yaptı. Değil mi Metin?” diyerek oğluma göz kırptı. Oğlumsa hiç oralı olmadı. Sadece koluma girip çıkmak istediğini belli etti. Kolumda yeni yeni kabuk bağlayan tırnak izlerinin acısını hissetsem de çaktırmamaya çalıştım.    

 

Eve doğru giderken çay bahçesinde konuşulanları tekrar hatırladım. Kafamda düşünceler dolaşırken oğlum kolumu çekiştirdi. Gülümsüyor, çakmak çakmak gözleriyle bana bakıyordu. “Nasılsın,” diye sorunca “İyiyim, sen?” dedim. İşaret parmağını yanağına doğru götürdü ve “Öp,” dedi. Önce elini, sonra yanağını sevgiyle öptüm. Limon kokuyordu her zamanki gibi. O an esen ılık rüzgâr, yanağımdaki tuzlu suyu kurutmakla kalmadı, aklımdakileri de alıp götürdü uzaklara.

İş yerimden çıkmadan önce e-postalarıma baktım. İklim değişikliği ve iklim değişikliğinin insan psikolojisi üzerine etkileri konulu sempozyum davetiyesini gördüm. Yüksek lisansını psikoloji alanında yapmış bir çevre mühendisi olarak konu hemen ilgimi çekti. “Hem de adada!” dedim sevinçle. Şu yoğunluktan iki gün bile uzaklaşmak çok iyi gelecekti bana. Gözlerimin konuşmacı listesine kaymasıyla Ömür’ün adını görmem bir oldu. Bu ilk kez olmuyordu. Yıllardır beni heyecanlandıran her mesleki sempozyumda onun adını konuşmacı listesinde görüyor, onunla karşılaşmaktan kaçtığım için bulunduğu yerlere gitmiyor ama fakültedeyken hep konuştuğumuz konularda yazdığı, beni heyecanlandıran bilimsel makalelerini takip ediyordum.

 

Onunla aynı şehirdeyken ayrılmak, kısa bir süre sonra hasretle yeniden kavuşmakla sonuçlandığı için, bu kez son ayrılışımızın ardından yalnızca ondan değil, bulunduğu şehirden de uzaklaştım. Gideceğimi ortak arkadaşlarımız aracılığıyla haber vermiştim ama onunla vedalaşmamıştım. Belki de vedalaşsaydık, şimdi her gitmek istediğim yerde karşıma çıkmazdı.

Kapıdan başını uzatan arkadaşım Nil, “Akşam canlı müzik dinlemeye Ağaç Ev’e geliyorsun değil mi?” diye sordu sevimli bir gülümsemeyle. “Bakalım,” dedim düşünceli bir şekilde. Arkadaşım, “Gel gel çok eğleneceğiz,” deyip çıktıktan sonra, sisteme girip izin dilekçemi yazdım.

 

İtalya’ya uçtum, oradan feribotla Malta Adası’na geçtim. Sonunda Ömür’le karşılaşmaktan çekinmemiştim; sadece ufak bir hile yapmış, onun gitmiş olabileceği günü seçmiştim. Programa göre Ömür’ün sunumu bir önceki gündü, muhtemelen yoğun iş temposuna kaldığı yerden devam etmek üzere çoktan Ankara’ya dönmüştü. Onun bir gün önce ayak bastığı yerlerde gezmek, belki oturduğu bir sandalyeye oturmayı göze almak, bir tür karşılaşma sayılmaz mıydı? Ya da bir gün önce kahve içtiği bir fincanın yıkanıp bana servis edilmesi ihtimali? Bu da onunla karşılaşmanın başka bir yolu olamaz mıydı?

 

Yolculuk, günlük yaşamın rutininden uzaklaşmak, iyi gelmişti. Deniz kenarındaki eski otele girdim. Çatı katındaki küçücük odamın el kadar penceresinden baktığımda tüm Akdeniz’i ve adanın tarihi yapılarını görebiliyordum. İçim içime sığamazken bavulumdan bikinimi çıkarıp soluğu deniz kenarında aldım. Gözlerimi kırpmadan daldım suya. Yüzeye çıktığımda derin bir nefes alıp sevinçle bağırdım. Ömür dün buradaydı, bugün yoktu. Ve hayat, kaldığı yerden devam ediyordu.

 

Tarihi manastırın bahçesi sempozyuma uygun şekilde düzenlenmişti. Güneşten korunmak için beyaz çadırlar gerilmiş, plastik sandalyelerle sıcak, samimi bir ortam yaratılmıştı. Sandalye bulamayanlar manastırın taş duvarlarına oturmuşlardı. Elimdeki programa şöyle bir göz attıktan sonra bahçeye girdim. Taş duvarda esmer, kırlaşmaya başlamış dağınık saçları, kirli sakalları, geniş omuzlarıyla, otuzlarının ortalarında olduğunu tahmin ettiğim oldukça çekici bir adam oturuyordu. Göz göze geldik. Olgun, ölçülü bir şekilde gülümsedi bana. Kalbim hızla çarpmaya başlamışken, boş olan tek sandalyeye doğru yürüyor, arkamdan bana bakıp bakmadığını düşünüyordum. Sadece bir an için arkama baktığımda nereye oturduğumu görmeye çalıştığını fark ettim. Oturunca, duştan sonra alelacele başımın üstünde topladığım ıslak saçlarımdaki beyaz, fildişi, kancalı tokayı çıkarıp parmaklarımı zarifçe saçlarımın arasında gezdirdim. Ruhani ortamın etkisinden midir bilmem, sesler birbirinin içinde çöküp kayboluyor, renkler iç içe geçip sadece beyaza kesiyor, adamın yanından geçerken hissettiğim teriyle karışmış parfüm kokusu başımı döndürüyordu. Tanımsız bir mutluluk içinde yüzüyor gibiydim. Kendimi yokladığımda yaşadığım duygunun ve algısal çarpıklıkların ruhani ortamdan falan değil, düpedüz adamdan hoşlanmamdan kaynaklandığını anladım.  Ömür’den ayrıldığımdan beri ilk kez başka birinden etkilenmiştim! Olabilir miydi? Başka biriyle mutlu olabilir miydim? Sunuma odaklanamıyor hevesli görünmemek için arkama dönüp adama bakamıyordum. O bana bakıyorduysa muhtemelen arkadan sadece saçlarımı görüyordu. Neyse ki saçlarım güzeldir! Az önce argan yağlı şampuanla yıkamış olduğum saçlarım sıcaktan hemen kurumuş, hafif dalgalanmıştı. Ömür dün buradaydı bugün yoktu ve benim başka biriyle mutlu olma ihtimalim vardı. Saçlarım güzeldir!

 

Sunumlar bitip soru cevap ve temenni kısmına geçildiğinde adamın dikkatini çekebilmek için düşünmeden elimi kaldırdım. “Adım Ada. Türkiye’den katılıyorum,” deyip maalesef saçma sapan bir temennide bulundum.

 

Oturumun bitmesinin ardından arkamdan bir ses duydum. “Hanımfendi!” Yaşlı bir adam Michigan Üniversitesinde Profesör olduğunu söyleyip kendini tanıttıktan sonra “Özgün bir düşünce tarzınız var, etkilendiğimi söylemek isterim,” diye söze başladığı için arkama dönüp esmer adamın nereye gittiğini görme şansım olmadı. Tam da saçma temennimle ilgili mesleki birkaç cümle kurmaya hazırlanmışken adamın gözlerinde sönmeye yüz tutmuş, yorgun bir çapkınlık ışıltısı gördüm. O, konuyla ilgili konuşmaya başlamışken, yaşına hürmeten, kendini ispat etme şansını ondan esirgememeye karar verdim ve tam o sırada önümden geçmekte olan Ömür’ü gördüm. “Merhaba,” diye seslendim şaşkınlıkla. Birkaç saniyelik şaşkınlıktan sonra sanki dün ayrılmışız gibi bir samimiyetle yanıma oturdu. “Naber kız, ne işin var burada?” Onu tanıyordum, afalladığını belli etmemek için samimiyete sığınmıştı. Aynı koya bende sığındım ve gülümsemeye çalıştım.

 

Profesörün konuşması nihayet sona erdiğinde, manastırın taş duvarına yan yana oturduk. “Çok değişmişsin. Yolda görsem tanımazdım seni,” dedi. Kalbim kırıldı. Ama metanetimi bozmadan, “Sen de çok değişmişsin. Çok yakından geçmeseydin, ben de seni tanımazdım,” dedim, altta kalmamak için. “Çok yakın,” sözcüklerine buruk bir sevinçle gülümsedi. Yüzündeki canlılık silindi, omuzları çöktü. Gözlerini yere indirip kendi kendine yineledi, “Çok yakın...” Aradan geçen onca yıla rağmen beraber olduğumuz zamanlarda olduğu gibi hemen aynı duyguya girmiştim onunla. Başımı yere eğerek, “Çok yakın,” dedim içimden buruk bir sevinçle. Göz ucuyla ona şöyle bir baktığımda sıcaktan boncuk boncuk terlediğini gördüm. Benim tarafıma çadırın gölgesi düşüyordu, “Bu tarafa geç,” dedim. Yüzüme bakmadan, “Geçmeyeceğim,” dedi. Sesinde kırgınlık vardı. Bir şey söylemedim ama onu güneşten korumak en önemli şeymiş ve ben bunu yapamıyormuşum gibi sıkıntıya kapıldım. Bir süre sessiz kaldıktan sonra, “Tamam geçtim,” deyip diğer yanıma oturdu. Sıkıntıya kapıldığımı, ezilip büzülmemden anlamış, kıyamamıştı bana, buna sevindim. Bir an göz göze geldiğimizde sempozyumun ilgimi çektiğini o yüzden geldiğimi söyledim yapmacık bir şekilde. Yapmacık olduğumu anlamış beni daha fazla zorlamamak için gözlerini yere eğmişti tekrar. Sonra birkaç dakika konuşmadan önümüze baktık. Dayanılmaz bir şekilde susadığımı hissettim. “Ben susadım,” dedim. Dalgın bir şekilde önüne bakmaya devam ediyordu. “Ben su almaya gidiyorum,” dedim. Önüne bakmaya devam etti. Birkaç adım attıktan sonra başıma keskin bir ağrı saplandı. “Ben gidiyorum,” demiştim. O ise yalnızca önüne bakmıştı; başka hiçbir şey yapmamıştı. Gitmeme izin vermişti yine, eskiden olduğu gibi. İçim birden boşaldı, bayılacak gibi sendeledim. İnsan beyni tuhaf bir şeydi. Geçmişte acıdan korunmak için yıllarca bastırılan, düşünülmeyen, bu yüzden de hiç işlenmemiş duygular, tanıdık bir davranışla birlikte hafızanın karanlık köşelerinden çıkıp geri geliyordu. Meğer gitmeme izin vermesini istememişim. Arkamdan gelsin, "dur" desin istemişim. İçim boşalmıştı. Anlam gitmişti. Kaybolmuştum. Arkama baktım. Ömür, iki büklüm hâlde hâlâ önüne bakıyordu.

Su almadığım gibi Ömür’ün yanına da geri dönmedim, biraz kırgın biraz kızgın, adımlarımı sıklaştırıp kalabalığın içine karıştım. Manastıra geri dönmedim. Hava kararıncaya kadar adayı dolaştım, kaybettiğim bir şeyi arar gibi.  Ara sokaklarda kayboldum.

 

Otele döndüğümde ne kadar yorulduğumu fark edip hemen duşa girdim. Çıktığımda tek isteğim, klima sayesinde serinlemiş beyaz çarşaflara kendimi bırakmaktı. Ama bir de ne göreyim, Ömür’ün hayali sessizce karşımda dikilmiş, derin derin bana bakıyordu. Bir an irkildim. Havluma sıkıca sarınıp yatağın ucuna oturdum. Ellerimle şakaklarımı ovuşturmaya başladım.

 

Yanıma ilişti. Öyle güzel bakıyordu ki, hemen çözüldüm. Ömür’ün hayaliyle birlikte, onunla yaşayamadığımız her şeyi bir çırpıda yaşadım. Her şey yaşanıp bittikten sonra, ter içinde sırtımı döndüm ona. Arkamdan sarılmıştı; parmakları saçlarımda dolaşıyordu.
Kulağıma fısıldadı:

—Ada.
— Efendim, canım?
— Ama ben sana dememiş miydim?
— Ne demiştin, canım?
— Ömrüm senin dememiş miydim?

 

O anda, onsuz geçirdiğim yılların tüm acısı yüreğime çöreklendi. “Ya bi git Ömür, ömrüm geçti benim,” dedim ağlayarak. Aradan geçen yıllarda yasın tüm evrelerini yaşayıp durmuştum: inkâr, öfke, pazarlık, depresyon… Bir ileri, iki geri, keklik gibi sekerek, hiçbir zaman son evreye geçememiştim. Kabullenmeydi son evre. Ve artık kabul ediyordum: Ömür'ü, onunla yaşayamadıklarımı ve tamamlanmış bir yasla geçip giden yıllarımı kaybetmiştim.

 

Ertesi gün öğleden sonra kalkacak feribotu beklerken sempozyum merkezine yakın bir yerlerde geçen günkü temennimle ilgili bir gurupla konuşarak biraz zaman geçirdim. Hava bozmaya başlamıştı. Deniz dalgalanmaya, hafif hafif yağmur atıştırmaya başlamıştı. Uzaktan yaşlı profesörü gördüm. Manastır bahçesinde oturan genç bir kadının yanındaki sandalyeye ayağını koymuş, dizine yaslanıp kibirli kibirli bir şeyler anlatıyordu. Kadının ayıp olmasın diye dinlediği her halinden belliydi. Profesör beni görünce el sallayıp yanına çağırdı, dudağımı bükerek başımı çevirdiğim yerde Ömür’ü gördüm yine. Sonunda onunla vedalaşmanın vakti gelmişti.

 

Arkası dönük şekilde oturuyordu, ona doğru ilerlerken birden bir şimşek çaktı ve dalgalar yükseldi. Hafiften atıştıran yağmur şiddetlenmeye başladı. Adada son anda meydana gelen olumsuz hava koşullarından dolayı feribotların iptal edilebileceği anons edildi. Başımdan aşağıya kaynar sular döküldü, burada daha fazla Ömür’le beraber kalamazdım. Onunla vedalaşıp hayatıma kaldığım yerden devam etmek istiyordum. Yavaşça arkasına doğru ilerledim. Usulca elimi omzuna uzattım. Arkasına döndü, gülümsedi, kolumu bileğimden sıkıca kavradı. “Dün gittin, kayboldun yine,” dedi imalı bir şekilde.  Elimi çekmeye çalıştım ama Ömür daha sıkı kavradı. Neredeyse çekiştirmeye başladığı elimi güçlükle kurtarıp, “Hoşça kal,” dedim. Hızlı adımlarla feribot iskelesine doğru yürürken birini görme umuduyla son bir defa sempozyum alanına baktım. Esmer adam taşlıkta oturmuş bana bakıyordu. 

 

Tam enter tuşuna basacakken vazgeçtim. Masamın üzerinde acil yetiştirilmesi gereken onlarca dosya, tamamlanması gereken projeler vardı. Kaç gün soluksuzca çalışacak, kaç gece sabahlayacaktım. Önce Ağaç Ev’e gitmeli kızlarla bir güzel eğlenmeli, gecenin tadını çıkarmalıydım. Bileğimdeki ağrıyı dindirmek için elimle biraz ovaladıktan sonra ne zamandır başımın üstünde şöyle bir çevirip topladığım saçlarımdaki beyaz, fildişi, kancalı tokayı açtım. Parmaklarımı saçlarımın arasında gezdirip saçlarımı zarifçe taradım. Saçlarım güzeldir.

Semtin en eski mahallesinin, asıl renklerinin ne olduğunun artık anlaşılmadığı yapışık nizam evlerinin birinin giriş katındaki güzellik salonu hareketli sabahlarından birini yaşıyordu. Her ne kadar tabela, güzelliği vaat ediyorsa da içeride kuş kondurduklarını falan zannetmeyesiniz. Sadece manikürcü Suzan -mahallelinin, kendilerini biraz olsun sosyetik hissetmek için ‘Suzi’ diye çağırdığı Suzan- salonun ismiyle tam anlamıyla müsemmaydı. Herkes Suzi gibi görünebilmek ümidiyle geliyordu salona. Suzi, işinin ehliydi, biraz cilâ, biraz iltifatla, herkesin içindeki güzeli parlatıp gönderiyordu Her manikürcü gibi işini yaparken dinlemeyi de öğrenmişti. Manikür işinin yazılı olmayan kurallarından biri, tırnaklarını yaptırmaya gelen kadınların hiç susmaması gerektiğiydi herhalde. Bazen öyle gizli, öyle mahrem şeyler öğreniyordu ki müşterilerinden, bu bilgilerle ne yapacağını bilemiyordu. Belki birkaç sene daha bu işi yaparsa mahallenin muhtarı hatta istihbaratçısı bile olabilirdi.  

 

Suzi öğleden önceki son müşterisini yollayıp, ondan kalanları temizledikten sonra randevu defterine bir göz attı. İki saat boş vaktinin olduğunu gördüğünde rahat bir nefes alacaktı ki telefonu çaldı. Arayan, sadece uyuduğunda sustuğunu düşündüğü Makbule Abla’ydı. Makbule Abla evinin penceresinin önünden hiç ayrılmadığı için salona gelmez, Suzi’yi eve çağırırdı. Her ne kadar evlere gitmeyi sevmese de Makbule Abla öyle iyi bahşiş verirdi ki salona gelecek üç müşteriye tercih ederdi onu Suzi.

-        Kız Suzi, boş musun ?

-        İki saat boşum Makbule ablacım.

-        Koş kız o zaman, bekliyorum. Sonra bir de kahve yaparsın beraber içeriz, ha?

-        Olur olur. Çıktım bile.

Bir dakika bile penceresinin önünden kalkmayan Makbule Abla, evin anahtarını bile sadece Suzi’nin bildiği yere koyardı ki Suzi geldiğinde kapıyı açmak için kalkmak zorunda kalmasın.

Makbule Abla’yı her zamanki koltuğunda oturur buldu Suzi. Artık koltuk Makbule Abla’nın otura otura iyice büyüttüğü kalçasının şeklini almış, kalçanın ağırlığı ile ezilmiş ve yere yakınlaşmıştı. Makbule Abla’nın tombul kollarını koyduğu kolçakların ise sadece ahı değil vahı da kalmamıştı. Askıları omzuna oturmuş elbisesinden koca memelerinin yarısı dışarı çıkmış, diğer yarısı da ara ara Makbule Abla’nın içeri tıkması sayesinde orada duruyordu.  

-        Ay kız Suzi, sağol valla, kırmadın geldin.  Baksana halime daha bigudiler kafamda. Yeğenimin nişanına gitmek zorunda kaldım. Tırnaklarımı yaptırmadan da gidemezdim. Laf söz olur elaleme sonra.

-        Makbule Ablacım, hiiiç dert etme. Ben şimdi hemencecik hallederim. Yeğeninden çok tırnaklarının güzelliğini konuşurlar valla.

-        Ay kız, tırnaklarıma gelene kadar endamım yeter beni konuşmaları için. Kimde kaldı böyle memelerle kalçalar.

-        Öyle valla ablam, maşallah sana.

-        Öyle tabii. Ben otuz senedir bu camın önünde mesai yapıyorum. Gelen geçen kaçmaz gözümden. Sinek uçamaz benden habersiz. Diyeceğim o ki, yok böyle memelerle kalçalar kimsede.

-        Ablam ya, hiç sıkılmıyor musun bütün gün bu camın önünde allasen?

-        Ne sıkılması ayol, aksiyonun dibi var burada. Bak ben sana anlatayım. Kulağın bende gözün tırnaklarımda olsun yalnız. Bu ciddi bir meslektir. Benden iyisini de zor bulursun. İşini ehliyle yapacaksan 2K3N kuralına uyacaksın.

-        O ne kuralı be abla?

-        Anlatacağım, iyi dinle şimdi.

Kim? Bak bu sorunun cevabının önem arz etmesi için, kıskanılan, sevilmeyen, çekilmeyen, nefret edilen kişileri belirlemen lazım. Apartmanda yaşıyorsan örneğin, meraklı komşular için kimin eve geç geldiği, kimin yalnız yaşayan Ayşe Hanım’ın evine girdiği ya da bekar üniversite öğrencisi Berkay’a uğradığı, kimin gece yarısı kocasından dayak yediği ya da yatağının şehvetle gıcırdadığını bileceksin. Pencerede bekleyeceksin altı numaralı dairedeki annenin işten dönüşünü ve pencereyi açıp Nermin Hanımcım, sen işteyken kim geldi sizin eve biliyor musun? Benden duymuş olma ama galiba kızının bir sevgilisi var. Sen gelmeden yarım saat önce apar topar gitti. Ama sen kurma şimdi ben böyle söylüyorum diye, belki ders çalışmaya gelmiştir, öyle ya. Hadi iyi akşamlar, diyeceksin. Camını kapadıktan sonra ne yapacağın sana kalmış. Duvarındaki ceset çizelgesine bir çentik daha mı atarsın, ağzının kenarından akan kanı mı silersin soğukkanlılıkla, o senin bileceğin iş.

Kiminle? Merak edilen bir kim varsa, merakın, o kimin birlikte olduğu kişiyle taçlandırılması şarttır. Tek başına “kim” çok fazla ilgi görmez ve alkış almaz. Ama kimin “kiminle” olduğunu bilirsen, dedikodu camiasında ilk üçe girmeyi garanti edersin. Ahmet Bey geçen akşam kiminle sinemadan çıkarken görülmüş, Sinem sabah okula giderken kiminle sokağın köşesinde buluşmuş, Cavidan Hanım dün gece balkonunda kiminle rakı bardaklarını tokuşturmuş, kocası Ferhunde Hanım’ı kiminle aldatmış biliyor musunuz? Neyse, Allah’tan ben biliyorum da sayemde her şeyden haberiniz oluyor, diyerek kendini de pazarlamayı ihmal etmeyeceksin.

Ne zaman? Kolay değildir öyle ilk üçe girebilmek. Emek vereceksin, gözünü kulağını dört açacaksın. Tam zamanlı mesai gerektirir. Hatta bazen fazla mesai yaparsın. Böylece, olayın başından sonuna kadar zamana tanıklık edersin. Ferhunde Hanım’ın ne zaman aldatıldığı, Berkay’ın evine kız arkadaşının öğlen mi yoksa gece mi geldiği, haberin orgazmı garanti etmesi açısından çok önemli detaylardır. Kazancınsa, kapı arkası fısıldaşmaların, altın günlerinin, ayak üstü sohbetlerin vazgeçilmez siması olmaktır.

Ne yapıyor? Geldik en önemli noktaya. Yanlış konulara odaklanıp, vaktini boş yere harcamamalısın. Canan Hanım’ın yemek yapması değildir önemli olan. Yemek yaptıktan sonra sevgilisini bekliyor olması önemlidir. Berkay’ın kız arkadaşıyla ders çalışması kimseyi ilgilendirmez. Ama Berkay ışıkları kapatıyorsa, işte bu bombadır. Anlıyorsun değil mi? Ferhunde Hanım’ın aldatıldıktan sonra eve dönen kocasını affedip affetmediği, herkes için hayatidir.

Niçin? Bu sorunun cevabı, felsefi bir bakış açısı ile verildikten sonra bir sonraki öğüne kadar açlık hissedilmez. Herkesin elinde artık sadece kemikler kalmıştır. Küçük parçalarla dişlerinin aralarını temizlemeye koyulurlar. Ferhunde Hanım kocasını affeder, çünkü zaten bu kaçıncı vukuatıdır kocasının. Cavidan Hanım, gece balkonunda adamlarla rakı bardağı tokuşturur, çünkü orospudur. Ahmet Bey, sinema çıkışı bir kadınla görülür, çünkü karısı sivrisinek gibi bir kadındır.  

Her şey anlaşıldı mı buraya kadar Suzicim? 2K3N kuralı. Bak diyorum ki, şu bir haftalık yokluğumda benim buradaki gözüm, kulağım olsana sen. Hem alıştırma yaparsın hem de hayatına aksiyon katarsın birazcık. Şanslı olduğunu da bil. Hem eğitim veriyorum hem staj yapıyorsun. Ben yokken ne olup biterse, hepsini eksiksiz anlat bana, tamam mı? Hadi göreyim seni.

***

-        Ablacım, hoş geldin. Camın sensiz, boş resim çerçevesi gibiydi valla.

-        Hadi geç bunları şimdi. Zaten zor ettim haftayı valla. Dökül bakalım.

-        Hemen ablacım. Şimdi bu Cavidan karısı var ya, yine bir gece balkonda adamın biriyle rakı içiyordu. İkisi de dut gibi, mehtaba çıkarlarken, adamın karısı aniden basmaz mı bunları? Bir kıyamet koptu mahallede, herkes camını çerçevesini kapatıp, içeriye kaçtı. Adamın karısı caanım rakı şişesini adamın kafasına geçirmesin mi? Tam o sırada Cavidan karısı kadının saçlarına yapıştı, meğer perukmuş saçları, elinde kaldı. Şaşkınlıkla elindeki saça bakarken, bu sefer adamın karısı yapıştı Cavidan’ın saçlarına. Nihayet polisler geldi, aldılar götürdüler bunları. Sinem de sabahları kimin arabasına biniyormuş biliyor musun? Üniversitedeki hocasının. Sadece arabaya binmiyormuş herhalde ki notları hep A olunca, şikayetler de başlayınca, okul yönetimi işkillenmiş, bunların da foyası ortaya çıkmış. Şimdi evden çıkmıyor Sinem. Üniversiteyi bırakmış diyorlar. Berkay’a gelince, eve gelen kız, kız değil erkekmiş meğer. Yaa...

 -    ...

 -   Haa, bir de ablacım, o basılma olayından sonra senin herifi gördüm, elleri kolları dolu Cavidan’ın kapısını çalarken. Hayırdır İhsan abi, dedim. Yok bir şey, dünkü olaydan sonra komşuluk icabı bir hâl hatır sormak lazım, dedi. Senin anlayacağın, bir haftadır her gece Cavidan karısı ile balkonda halleşip hatırlaşıyorlar.

-    ...

-    Ablacım, ablacım… İyi misin? Hay Allah, ne oldu birden ya?                         

Sessizlik gökten süzülerek düşmüş, toprağı bir şal gibi örtmüştü. Ne kuş sesi, ne rüzgar. Hava pelte gibiydi, yapraklar bile kımıldamıyordu. Kadın yürüyor, yürüdükçe dünyayı biraz daha sessizleştiriyordu. Saçları uçuşmuyor, eteği savrulmuyordu. Oysa böyle bir Nisan sabahı, hafif de olsa bir meltem yürüyüşe eşlik etmeliydi. Ama sanki bu kadına dokunulmaması için bir karar alınmıştı. Rüzgara yasak gelmişti sanki. Biliyorum, çünkü eskiden esintiyle birlikte salınırdı saçları. İçi kıpır kıpır, adımları hızlı, boynu açık.

Boynundaydım. Soluk mavi, ince dokulu. Mordum ilk taktığında, sakladığı mordan daha koyu. Yıllar geçti, rengim soldu, benden vazgeçmedi. Önceden adım bandanaydı. İçime saçlarını toplar, aynanın karşısında gülümser, dudaklarının iki yanında kıvrımlar belirirdi. İki hoyrat elin boynundan tutup onu duvara dayadığı bir sabah, işe geç kaldığı o kış günü, ilk o zaman fular oldum.

Kadın yorgundu ama yürümeye devam ediyordu. Nereye gittiğini bilmiyordu belki ama geri dönmeyeceği kesindi. Bir yürüyüş, bir yolculuk değildi bu. Kaçıştı. Omuzlarındaki ağırlık içine çöken, veremediği bir nefes gibiydi. Hiçbir şey almadan çıkmıştı evden. Kapıyı sessizce kapatmış, arkasında ne bıraktığına dönüp bakmamıştı.

Ama ben gördüm. Geride kalan duvarların rengi solmuştu. Belki de hiç rengi olmamıştı. Başlangıçta o duvarlarda fotoğraflar vardı, hatırlıyorum. Gülen yüzler, kol kola anlar. Arkada yeni alınmış perdeler, önde mumları yanan pasta ile mutlu pozlar. O perdeleri asarken, saçları öne gelmesin diye beni kullanmıştı. Sonra kahve yapmaya mutfağa gitmiş, bulaşık makinesini boşaltan adam işi bitince arkasından ona sarılmış, bıyıkları kadının yanağına hafifçe dokunmuştu. O zamanlar ben sadece bir süstüm.

Kadın her sabah, her akşam aynı mutfağa girdi. Sarılan olmadı bir daha, yanakları temassız kaldı. Adamın gözlerine her gün biraz daha mesafe koydu. Fakat yeterli olmadı. Bazı şeyleri uzaklaştırmak için mesafeler yetmiyordu.

Bu sabah yatak odasının penceresini açtığında içeri serin bahar havası dolmuştu. Adam uykudaydı, yüzü duvara dönüktü. Kadın başucunda durdu, ona baktı bir süre. O sırada adam uyandı, “Ne dikiliyorsun başımda?” dedi. “Hiç...” diyebildi kadın. Bir el bileğini tuttu, başka bir el yanağında şakladı. “Bilerek mi yapıyorsun? Buz gibi hava giriyor. Elli defa demedim mi sana?” Hayır, elli defa söylememişti, ben biliyordum. Ama itiraz etmedi kadın, sessiz kaldı. Sessizliği korunaklı bir yer sanıyordu.

O sabah kahvaltı edilmedi. Pencere bir daha açılmadı. Adam uzun süre söylendi, kadın bir şey demedi. Sadece sandalyesinde oturdu, dün sildiği parkelere baktı. O pencere başka bir yöne açılsaydı belki her şey farklı olurdu diye düşündüm.

Rüzgarın sert estiği bir başka günü hatırlıyorum. Gri bulutlar denizin rengini değiştirmişti. Ağaçlar çatırdıyor, pencereler titriyordu. Kadın ayakta hareketsiz duruyordu, adam karşısında. O an fırtına içeride bile hissediliyordu. Gözleri donuktu kadının, yanaklarında bir sıcaklık. Sevginin sıcaklığı değil. Sesler yükseldi sonra. Kapılar çarptı, eşyalar devrildi, duvarlar titreyen sırtını hissetti.

Ben saçındayken yürümek onu yormazdı, şimdi bitkin. Durdu. Elini cebine attı. Boştu. Parmakları orada olması gereken bir şeyi arıyor gibiydi. Bir anahtar, bir not kağıdı, belki bir yüzük. Kim bilir, belki bir yara bandı. Yüzü kaygılıydı.

Şimdi biri sorsa, nereye gidiyorsun diye… Ne diyeceğim? Bilmiyorum der miyim, yoksa susar mıyım? Kimseye bir şey anlatmak istemiyorum. Zaten herkes biliyor gibi bakıyor.

Düşüncelerinden kurtulmak istercesine hızla kalktı. İlk sokağa saptı. Duvarları yosun tutmuş binaların olduğu bir sokak. Tabelası okunmaz olmuş, bir zamanlar ne sattığı belirsiz eski bir dükkanın camından içeri baktı. Emin değilim, belki de içeri değil, cama baktı. Bir yansıma görmeyi mi umdu, bilmiyorum. Cam tozlu ve sessiz kaldı.

Caddeye çıktığı yerde otobüs durağı vardı. Metal bankta oturan yaşlı adam başını kaldırıp ona baktı. Göz göze gelmemeye özen gösterdi kadın. Çünkü bazı bakışlar fazlasıyla anlayışlı olabilir. O henüz anlatmaya, anlaşılmaya hazır değildi.

Yürümeye devam etti, durağa doğru bakmadı. Yürüyordu çünkü durmak daha çok acıtıyordu. Her durduğunda bir boşluğun kıyısında buluyordu kendini. Atladı atlayacak gibi. Atlamamanın tek yolu yürümekti.

Gökyüzüne doğru kaldırdı başını. Suskunluğun rengi gibiydi, ne mavi ne gri. Rengini yitiren tek ben değildim. Yüzü de öyleydi. Dudağının kenarında kurumuş kızıllık, yanağında gölgeler. Elini yüzüne götürmedi hiç. O izlere dokunmuyordu. Yokmuş gibi davrandığında daha kolay geçer sanıyordu.

Ben boynundayım. Soluk mavi, ince dokulu bir tanık.

Taşıyıcı kemerlerin çığlığı, gece yarısı Karaköy’ün sessizliğini bir bıçak gibi yırttı. Tarihi Subaşı Han’ın 150 yıllık tonozu, Mimar Alp’in gözleri önünde toz bulutuyla çökerken, kırmızı tuğlalar bir yargıç edasıyla süzüldü yüzüne. Gökyüzü bir anda kül rengine bürünmüştü. Kül rengi toz bulutu içindeki İstanbul silueti, Alp’in zihnindeki kaosu yansıtıyordu. Ertesi gün basılan gazetelerin manşetlerinde “Dört yıllık restorasyon, bir gecede enkaz.” haberi yer alıyordu. Babasından miras kalan “Demirtaş Restorasyon” şirketinin adı, gazete manşetlerinde bir ölüm ilanı gibi duruyordu. Şirket, bir gecede iflasın eşiğine sürüklenmişti. Ancak Alp’in ruhunu asıl parçalayan, enkaz altında kalan formen Murat’ın, fısıltı gibi çıkan ama ruhuna kazınan son sözleriydi: “Tuğlalar bağırdı Alp Bey… Çığlık çığlığa!”

Murat’ın son sözleri, Alp’in zihninde bir türlü dinmeyen bir çığlığa dönüşmüştü. Hastane koridorlarında, Murat’ın karısının çaresiz ve hınç dolu bakışları ile kızı Buse’nin yaşlı gözleri, Alp’in vicdanını kemiriyordu. O güne dek, müteahhit babasının gölgesinde, çevresi tarafından saygın bir mimar olarak tanınan ve konforlu hayatına odaklanmış başarılı bir iş insanıydı. Mesleğini seviyordu, evet, ama bu süreçte mesleğinin ruhuyla değil, daha çok mesleğinin kazancıyla ilgilenmişti. Şimdi ise adı, ihanet ve sorumsuzluk ile anılıyordu; kendisini her köşe başında yüzüne tükürülecek bir zat gibi hissediyordu. Babası müteahhit Cevdet Demirtaş’ın vefatından sadece aylar sonra meydana gelen bu yıkım, Alp’in omuzlarına hem şirketin mali yükünü hem de ailesinin itibarının lekelenmesi utancını bırakmıştı. Geceler boyu uyuyamıyor, tonozun çöküş anını defalarca yaşıyor, o anın dehşetiyle boğuşuyordu.

Bir sabah kendini rahatlatmak için küçükken hep ziyaret ettiği, dedesi Mimar Bahattin Demirtaş’ın, namı diğer Mimar Bahattin’in Beyoğlu’ndaki eski ofisine gitti. Ofis antika eşyalarla dolu ama loş durumdaydı. Dedesinin çalışma masasına yöneldi ve deri koltuğuna oturdu. Oturduğu koltuktan ofisin tavanı ve duvarlarına göz gezdirmeye başladı. Duvarda asılı duran tablolardan, altın yaldız kaplama çerçevesi olan Karadeniz yaylası manzarası dikkatini çekti. Küçükken buraya geldiği zamanlardan birisinde, dedesinin pencere önündeki saksının altlığından aldığı bir anahtarı kullanarak bu tablonun arkasında bulunan kırmızı kapaklı bir kasayı açtığını hatırladı. Koltuğuyla pencereye döndü ve içinde solmuş ve kurumuş bitki olan saksının altlığını eliyle yokladı. Anahtar ordaydı. Hemen anahtarı eline aldı ve tabloya doğru yöneldi. Tabloyu asıldığı yerden kaldırdığında, kasanın kırmızı kapağı ile karşılaştı. Anahtarı deliğe sokup çevirmesi ile kasanın kapağı paslı bir gıcırtı eşliğinde açıldı. Kasanın içerisinde sadece koyu kahve renkli, eski ve mühürlü bir zarf vardı. Zarfı eline aldı ve titreyen parmaklarıyla açtı. İçindeki yıpranmış kâğıtta kendi el yazısı ile şu cümleler karalıydı: “Eğer bu zarfa ulaştıysanız demek ki çok zor bir durumla karşılaşmışsınızdır. Unutmayın! Gerçek mirasımız binalar değil, onların ruhudur. Mimar Sabahattin’i bulun ve ona hafızanın harcını sorun.”

Mimar Sabahattin… Bu isim Alp’in zihninde silik bir anıydı. Mimari camiada İstanbul’un son ser mimarı diye anılan, kırk yıl önce, dedesi Bahattin ile birlikte kafa kafaya vererek icat etmiş oldukları harç malzemesinin reçetesini ticari kaygılarla değiştirdiği gerekçesiyle dedesi Bahattin ile tüm bağını kopartan, o zamanlar efsanevi ancak şimdi unutulmuş bir isimdi Mimar Sabahattin. Dedesinin bu satırları, Alp’in dibe vurduğu anda karşısına çıkan bir umut kırıntısıydı. Dedesinin bu satırları, hem şirketi hem de babasının ve dedesinin mirasını kurtarmak için son şansıydı. Alp, içindeki boşluğun, sadece tonozun fiziksel çöküşünden değil, aynı zamanda ailesinin geçmişindeki çözülememiş bir etik çatışmadan kaynaklandığını hissetmeye başlamıştı. Bu satırlar, onun için bir başlangıç, bir kefaret yolculuğuydu.

***

Alp, Mimar Sabahattin’in Kasımpaşa’daki virane halde olan ve nem kokan atölyesinin kapısını çaldığında, geçmişin ağırlığını iliklerine kadar hissetti. Atölye, dışarıdan bakıldığında terk edilmiş gibi duruyordu ama içeriden gelen keskin kireç kokusu, burada hala bir yaşam, hayata ve zamana karşı bir inatlaşma olduğunu fısıldıyordu. Kapıyı açan doksan iki yaşındaki Mimar Sabahattin’in gözleri, Alp’i baştan aşağı süzerken bakışları bir anda buz kesti. Yüzündeki derin çizgiler, geçmişin öfkesini ve kırgınlığını taşıyordu: “Cevdet’in oğlu ha? Harcı plastikle kirleten adamın oğlu ve damadımın ölümüne sebep olan kişiden nefes bile almam! Git buradan, bu kapı sana kapalı!” dedi ve akabinde kapıyı hızlıca Alp’in yüzüne kapattı. Alp, yaşlı mimarın kırk yıllık nefreti karşısında kendisini kapana kısılmış gibi hissetti. Tam arkasını dönüyordu ki, ufak tefek, ama gözlerinin içerisinde, yaşından büyük bir bilgelik ve derin bir hüzün parlayan, Murat’ın 12 yaşındaki kızı Buse karşısında belirdi. Gözlerindeki yaşlar kurumuştu ama yüzündeki kararlılık, Alp’i şaşırttı:“Dedem sizi görmek istemiyor ama… Ben biliyorum tonozu siz çökertmediniz. Babam hep söylerdi, ‘Alp Bey, eli temiz ve güvenilir bir adamdır,’ derdi.

Buse’nin samimiyeti ve saf inancı, Alp’in kalbindeki buzları eritti. Mimar Sabahattin’in kapıyı yüzüne çarparak kendisini reddetmesi, Alp’in kendi içinde yaşamış olduğu dışsal ve zorlu bir vicdani çatışmaydı. Buse ise bu çatışmayı aşmak için Alp’e uzanan beklenmedik şefkatli bir el, adeta kaderin ona bir tesellisiydi. Buse, Alp’e sadece bir yol göstermekle kalmayacak, aynı zamanda onu, babasının ve dedesinin etik değerlerle olan mücadelesiyle yani kaybedilen insanlık onuruyla yüzleştirecekti. Alp, bu küçük kızın kendisinden daha olgun bir inanca sahip olduğunu ve onun haksızlığı giderme isteğinin, kendi içindeki hakikat arayışını tetiklediğini fark etti. Bu, bir mimarın kişisel kurtuluş hikâyesinin ilk kıvılcımıydı.

Ertesi hafta Alp, Kasımpaşa’da her sene geleneksel olarak düzenlenen Karadenizliler Festivali’ne Buse ile beraber katıldı. Festival alanının ortasında yer alan yeşil açıklık alanda Mimar Sabahattin’i gördüler. Alp, Mimar Sabahattin’i şaşırtıcı bir çeviklikle, dağların çağrısına uyarcasına horon teperken gördüğünde şaşkınlığa uğradı. Doksan iki yaşında bir adam, doğayla iç içe, kendi ritminde, adeta gençlere taş çıkartırcasına dans ediyordu. Bu manzara, Alp’in modern şehir hayatının karmaşasına ve sahteliğine ne kadar kapılmış olduğunu yüzüne vurdu. Alp kendi iç düşünce dünyasında dolanırken,  Buse katlanmış bir kâğıt parçasını eliyle ona doğru uzattı. Eline alıp açtığı katlanmış kâğıdın içerisinde Alp’in hayatını değiştirecek o cümle yazılıydı: “Taşlar biz öldükten sonra da konuşur… Biz fanilere, kimin ellerinin terini taşıdığını fısıldar!”

Tam o an, Mimar Sabahattin’in ayağı kaydı ve yere yığıldı. İncilen bacağının acısıyla inlerken, Alp tereddüt etmeden onu sırtına aldı. Alp’in arabasına kadar geçen sürede, yaşlı mimarın sıcak nefesi Alp’in ensesine vurdu. Bu fiziksel zorluk, yaşlı mimarın gururunu kırıyor, onu teslim olmaya zorluyordu. Mimar Sabahattin’in Alp’in kulağına fısıltısı, zamanın perdesini araladı ve geçmişin gölgesi aniden belirginleşti: “Sen… Deden Mimar Bahattin’e benziyorsun. O da beni, 1968’de Zonguldak madeninde beraber çalışırken meydana gelen göçükten sırtında çıkarmıştı… Kömür karası içinde, ölüme yakınken o taşıdı beni. Hayatımı ona borçluyum…”

Bu itiraf, Alp’in dedesiyle ilgili zihnindeki imajı yıktı. Bahattin Demirtaş, sadece ticari kaygıları peşinde koşan bir adam değil, aynı zamanda zor durumda bir arkadaşına yardım eden, vicdanlı, onurlu biriydi. Bu durum, Mimar Sabahattin’in, Alp’e karşı düşmanlığını azaltırken, Alp’in kendi iç çatışmasını da başlattı: Babası ve dedesi gerçekten neyin peşindeydi? Hangi değerler uğruna savaşmışlardı? Bu zorlu yolculuk, Alp’i hem fiziksel hem de duygusal olarak kırılgan hale getirdi; ancak bu kırılganlık, Mimar Sabahattin ile aralarında yeni bir köprünün inşasının ilk harcı oldu. Karakterleri arasındaki dramatik gerilim, yerini yavaş yavaş anlayışa ve güvene bırakıyordu.

***

Hastanenin steril kokan odalarından birisindeki beyaz yatakta uzanan Mimar Sabahattin’in itirafı, Alp’in dedesi ve babası hakkında tüm bildiklerini altüst etti. Sesinde hem pişmanlık hem de bilgelik vardı. Gözleri, uzun yılların yorgunluğunu ve sakladığı sırrın ağırlığını taşıyordu: “Yıkılarak damadımın hayatını kaybetmesine neden olan tonozun harcında keçi kılı ile hazırlanmış yün yerine plastik lif vardı. Dedenle bizim sırrımız buydu! İkimizin de dedeleri, keçi kılı ile hazırlanmış olan yün liflerin, nemi emip tuğlaları nefes aldırdığını keşfetmişti. Bu sayede yapılar, zamanın yıpratıcılığına karşı nefes alıp verirdi, asırlar boyu ayakta kalırdı. Senin baban… Cevdet… Şirketin büyümesi için, maliyeti düşürmek ve daha fazla iş almak için keçi kılı ile hazırlanmış yün yerine plastik lif kullandı. Tuğlalar nefes alamadı, tonoz boğuldu. Tıpkı kendi açgözlü ruhu gibi…”

Alp’in yumrukları sıkıldı. Gözlerinin önünden babasının şirket ortakları ve onların acımasız kâr hesapları ile taşeron müteahhitlerin maliyet düşürme baskıları geçti. Babasının, bu vicdan muhasebesi içinde ne kadar zorlandığını, hangi etik ikilemlerle boğuştuğunu hayal etti. Ama bu, sadece babasının hatası değildi. Murat’ın kanından sorumlu olanların, şirketin kâr hırsına yenik düşenlerin ta kendisi olduğunu anladı. Bu bilgi, Alp için hem ağır bir yük, hem de bir kurtuluş yolu oldu. Artık düşman somuttu, çözüm de öyle. Alp, Murat’ın son sözleri ile kendisine neyi ifade etmeye çalıştığını sonunda anlamıştı. Şimdi babasının adını temize çıkarma ve gerçek suçluların peşinden gitme ateşi içinde yanmaya başladı. Bu, onun için bir intikam değil, bir arınma ve dönüşüm yolculuğuydu. Olay örgüsünün düğümü, Mimar Sabahattin’in itirafıyla çözülüyor, Alp'in önündeki yeni çatışma alanı belirginleşiyordu: Kendi ailesinin başkalarının müdahalesiyle evrimleşen sahte mirasına karşı durmak…

Ertesi gün şirkete döndüğünde kendisinin planladığı acil toplantıda, “Demirtaş Restorasyon”’un yönetim kurulu odası buz gibiydi. Ortaklar, Alp’in toplantı öncesi her biri için hazırlatmış olduğu brifing notlarında yer alan harç tarifini küçümseyen bakışlarla süzüyorlardı. Şirketin en yaşlı ve en muhafazakâr ortağı olan Hayri Bey, soğuk bir ses tonu ve alaycı bir üslupla: “Keçi kılı ile hazırlanan yün mü? Alp, aklını mı kaçırdın? Plastikten 5 kat pahalı! Bu, şirketi intihara sürüklemekten başka bir şey değil! Batırırsın bizi!” dedi. Alp’in yüzünde kararlı bir ifade vardı. Babasının masasında duran ve üzerinde “Bugünün yatırımı dünün büyümesinden kar etmez.” yazan eski plaketi aldı ve yerden yere çalmaya başladı. Metalin çatlamasıyla çıkan sesler, Alp’in içindeki değişimin gürültüsü gibiydi. Metal plaket paramparça olduktan sonra sakinleşerek durdu. Bakışlarını tek tek tüm ortakların üzerinde gezdirdi. Kendinden emin bir tona sahip sesi ile toplantı odasının duvarlarında yankılanacak şekilde bir arslan gibi gürledi: “Yıkılan tonozu geleneksel harçla yeniden öreceğim! Bu sadece bir yapı değil, Murat’ın canının bedeli, dedelerimizin mirası! Engel olan, Murat’ın kanından sorumludur!”

Bu sözler, Alp’in kişisel dönüşümünün zirvesiydi. Artık sadece şirketi değil, etik değerleri ve geleneksel bilgeliği de savunuyordu. Bu kararıyla Alp, şirketin kâr hırsıyla yoğrulmuş yapısına karşı geleneğin direnişini başlatıyordu. Mimar Sabahattin’in, torunu Buse ile Alp’e göndermiş olduğu harç tarifi, Alp’in ortaklarına karşı en büyük silahı oldu. Tarif titizlikle uygulandı, her aşaması bir ritüel gibiydi:

• Öğütülmüş defne yaprağı karıştırılmış su içen keçilerin özenle seçilmiş tüyleri,
• Yüzyılların bilgeliğini taşıyan, ince öğütülmüş çıralı çam reçinesi,
• Antik çağlardan kalma, özel yöntemlerle hazırlanmış küfeki taşı tozu…

Bu harç, Alp için sadece bir yapı malzemesi değil, geçmişle gelecek arasında bir köprü, babasının ve dedesinin ruhlarına bir ağıt, aynı zamanda da bir onur yeminiydi. Ortaklarla olan bu dramatik çatışma, modern dünyanın kâr hırsı ile geleneksel değerlerin çatışmasını somutlaştırıyor, Alp’in kararlı duruşu ise karakter gelişimini pekiştiriyordu.

***

Fabrikada yapılacak olan depreme dayanıklılık testinin günü gelmişti. Fabrikanın deney yapılacak olan kısmında ölüm sessizliği vardı. Herkes nefesini tutmuş, simülasyon cihazının dev tonozu 7.5 şiddetinde sallamasını izliyordu. Alp’in kalbi göğsünü zorluyordu, her sarsıntıda kendi kaderinin de sallandığını hissediyordu. Simülasyonun en şiddetli anında, tonozda incecik bir çatlak belirdi. Herkesin yüreği ağzındayken, Buse’nin ince, ama net fısıltısı duyuldu. Küçük parmağıyla çatlağı işaret ederek: “Bakın! Plastik harç kullanılan tonoz üzerinde çatlak oluştu ve devam ediyor. Ama yeni harç kullanılan tonoz sapasağlam!”

Buse’nin keskin gözlemi, ortamdaki gerilimi anında dağıttı. Deney sonucunda, eski plastik harç kullanılan tonozun yıkıldığı gözlemlenirken, yeni harç kullanılan tonozun, tek parça ve sarsılmaz bir bütün halinde kaldığı görüldü. Mimar Sabahattin, hastane odasında, Buse’nin cep telefonundan deneyi ve sonuçlarını naklen izlerken gözyaşları içinde gülümsüyordu. Ertesi gün, 70 yıllık murç ve çekicini torunuyla Alp’e yolladı. Üstüne iliştirdiği notta, kırk yıllık küskünlüğün son bulduğu ve yerini derin bir bilgelik ile minnet kapladığı anlaşıldı: “Artık sen öğret, ben izleyeyim. Taşlar şahidimiz olsun!”

Bu, Alp için sadece bir teknik zafer değil, aynı zamanda ruhunun arındığı, mirasının yeniden canlandığı bir andı. Mimar Sabahattin’in takdiri ve onayını kazanmak, Alp’in en büyük ödülüydü. Olay örgüsü, bu zirve anında doruğa ulaşıyor, çatışmalar çözülüyor ve Alp’in dönüşümü somut bir zaferle taçlanıyordu.

***

Tarihi Subaşı Han’ın görkemli açılışında, Alp konuşma yapmak için kürsüye çıktı. Elinde mikrofon ve konuşma kartları yerine, metal bir harç kovası vardı. Kovanın içerisinden, keçi kılı ile hazırlanmış yünle ürettikleri yeni harçtan bir avuç alıp kalabalığa doğru uzattı. Yüzünde tarifsiz bir huzur ve yeni bir başlangıcın heyecanı vardı: “Bu harç, sadece kum ve sudan değil… Hepimizin hafızasından yoğruldu. Unuttuklarımızı bize hatırlatan sağlam ve kadim bir örgü! Bu, geçmişin sessiz çığlıklarını dinlemek ve geleceği umutla örmek demektir.”

Dedesi ve Mimar Sabahattin’in mirasını, ticari kaygılardan arındırma vizyonuyla, Alp şirketin adını değiştirdi: “Hafızanın Harcı Restorasyon”. Şirketin ilk burs alan öğrencisi ise Buse oldu. Buse’nin gözlerinde, babasının anısını yaşatma ve şirketin yeni misyonunun geleceğinde kendine bir yer bulma azmi parlıyordu.

Alp, artık sadece binaları restore etmiyor, aynı zamanda insanlığın kırılan hafızasını da onarıyordu. Mimar Sabahattin’in bilgeliği ve Buse’nin umuduyla, yeni bir çağ başlıyordu; taşların ve harcın şarkısı nesilden nesile aktarılacaktı.